Zgodnie z art. 35 ust. 2a Karty
Nauczyciela, przez godzinę doraźnego zastępstwa należy rozumieć przydzieloną
nauczycielowi godzinę zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych,
realizowaną powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru tych zajęć,
w zastępstwie za nieobecnego nauczyciela. Godziny doraźnych zastępstw
przydziela dyrektor szkoły.
Od 1 września 2025 r. obowiązuje
przepis, który wyklucza realizację godzin doraźnych zastępstw w czasie, gdy
nauczyciel ma zaplanowane inne zajęcia dydaktyczne, wychowawcze lub opiekuńcze
prowadzone bezpośrednio z uczniami lub na ich rzecz (art. 42 ust. 2ca Karty
Nauczyciela).
W przypadku, gdy nauczyciel
bibliotekarz nie sprawuje w danym momencie opieki nad uczniami (np. uczniowie
uczestniczą w lekcjach), a w tym czasie zostaje skierowany do objęcia opieką
innej klasy, realizuje wówczas godzinę doraźnego zastępstwa.
Jeśli jednak zastępstwo przypada
na czas, w którym nauczyciel miał zaplanowane zajęcia na rzecz uczniów (nawet
bez bezpośredniego kontaktu z dziećmi), obowiązują szczególne zasady
przewidziane w nowych zapisach art. 42 ust. 2ca-2cc Karty Nauczyciela.
Zgodnie z art. 42 ust. 2cc Karty
Nauczyciela, w szczególnie uzasadnionych przypadkach godziny doraźnych
zastępstw mogą być realizowane, za zgodą nauczyciela, w czasie, w którym
przewidziane są inne zajęcia realizowane na rzecz uczniów (z wyjątkiem zajęć prowadzonych
bezpośrednio z uczniami). W takiej sytuacji nauczyciel ma obowiązek
zrealizowania pierwotnych zajęć w innym terminie przypadającym w tym samym
miesiącu. Innymi słowy, nauczyciel musi swoje zajęcia odrobić do końca
miesiąca.
W każdym z tych przypadków zgoda
nauczyciela jest warunkiem niezbędnym, jeśli zastępstwo ma zostać zrealizowane
w czasie innych zaplanowanych zajęć realizowanych na rzecz uczniów w ramach
tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć. Bez wyraźnej zgody
nauczyciela, dyrektor szkoły nie może zgodnie z przepisami powierzyć mu godziny
zastępstwa w ramach istniejącego planu zajęć.
Aby dyrektor mógł skutecznie
przydzielić nauczycielowi bibliotekarzowi godzinę doraźnego zastępstwa:
· godzina zastępstwa musi być realizowana ponad
tygodniowy wymiar obowiązkowych zajęć,
·
zastępstwo nie może kolidować z zajęciami w
ramach pensum nauczyciela bezpośrednio z uczniami (w ramach swoich podstawowych
obowiązków),
·
nauczyciel musi wyrazić zgodę, jeśli zastępstwo
przypada na czas przeznaczony na inne zajęcia realizowane na rzecz uczniów
(art. 42 ust. 2 pkt 1 Karty Nauczyciela),
·
nauczyciel realizujący doraźne zastępstwo w
takim przypadku musi otrzymać dodatkowe wynagrodzenie.
Powierzenie nauczycielowi
bibliotekarzowi biblioteki szkolnej opieki nad klasą w czasie, w którym
nie prowadzi on zajęć bezpośrednio z uczniami w ramach swojego pensum, spełnia
definicję godziny doraźnego zastępstwa. Jeżeli jednak ten czas pokrywa się z
wcześniej zaplanowaną godziną pracy realizowaną na rzecz uczniów (inną niż
zajęcia biblioteczne bezpośrednio z uczniami), nauczyciel – za jego zgodą –
realizuje zastępstwo, ale zobowiązany jest do odpracowania pierwotnie
zaplanowanych zajęć w innym terminie tego samego miesiąca.
Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r.
- Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2024 r. poz. 986) - art. 42 ust.
2ca-2cc Ustawa z dnia 25 lipca 2025 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela
oraz niektórych innych ustaw
